Print deze pagina

Verhoogde rijbaanscheidingen

Verhoogde rijbaanscheidingen worden toegepast om rijstroken fysiek van elkaar te scheiden om te voorkomen dat het verkeer zich verplaatst van de ene rijstrook naar de naastliggende rijstrook. Het kan dan gaan om rijstroken in dezelfde rijrichting maar ook om tegengestelde rijrichtingen.

Het laatste is het geval bij een inhaalverbod om een middenlijn fysiek vorm te geven. In veel gevallen gaat het om een aanpassing achteraf. Soms is de scheiding al in het ontwerp opgenomen zoals bijvoorbeeld bij turborotondes.  Een verhoogde rijbaanscheiding is eigenlijk een versmalde uitvoering van een midden of tussenberm.

In de meeste gevallen wordt het ontwerp 'overrijdbaar' genoemd. Deze term slaat op auto's, niet op motorfietsen. Probleem voor motorrijd(st)ers is het feit dat bij het overrijden van een dergelijk obstakel de motorfiets uit balans raakt en onbestuurbaar kan worden met een val of aanrijding tot mogelijk gevolg.

De wegbeheerder heeft met het plaatsen van een verhoogde rijbaanscheiding het doel om het verkeer op de gekozen rijstrook te houden. Het is ook niet onze insteek om daar van af te wijken maar voor motorrijd(st)ers levert een verhoogde rijbaanscheiding wel een probleem op. Indien bijvoorbeeld een voorligger plotseling fors afremt dient een motorrijd(st)er een keuze te maken tussen remmen en uitwijken. Een automobilist kan deze acties gelijktijdig uitvoeren; bij een motorfiets kan dit vrijwel niet. Deze beperking wordt tijdens motorrijlessen en motorrijvaardigheidstrainingen uitvoerig geïnstrueerd. Dat betekent dat de motorrijd(st)er in een dergelijke situatie in een fractie van een seconde een keuze moet maken; wordt het remmen, of wordt het uitwijken. In die fractie van een seconde dient de situatie beoordeeld te worden, dient de keuze gemaakt te worden en dient de gekozen actie uitgevoerd te worden. Indien de situatie "opgesloten" is, bijvoorbeeld met links tegemoetkomend verkeer en rechts een rij geparkeerde auto's dan is uitwijken niet mogelijk. De keuze wordt dan remmen. Maar als er links of rechts een vrije ruimte is of een lege rijbaan, dan kan de keuze ook zijn om uit te wijken naar die vrije baan. Helaas daar lag nu net een verhoogde baanscheiding. Met een ongeval tot gevolg.

Om onverklaarbare reden worden verhoogde rijbaanscheidingen in een onopvallende  kleur uitgevoerd die vaak niet of nauwelijks afwijkt van het omliggende wegdek. Hierdoor worden verhoogde rijbaanscheidingen niet of nauwelijks gesignaleerd in de genoemde fractie van een seconde en maakt de motorrijd(st)er een verkeerde keuze. Wat ons betreft schiet de gekozen infrastructuur dan zijn doel voorbij, temeer omdat met eenvoudige middelen, een contrasterende kleur bijvoorbeeld, het probleem voorkomen had kunnen worden.

Het CROW handboek 190, Handboek Gemotoriseerde Tweewielers geeft onder paragraaf 7.3.2 de indicatie dat verhoogde rijbaanscheidingen gevaarlijk zijn voor gemotoriseerde tweewielers. Daarnaast wordt geadviseerd om te kiezen voor GTW-vriendelijk oplossingen, zoals overrijdbare rijbaanscheidingen. Daar wordt echter geen voorbeeld voor gegeven. Tevens is de term overrijdbaar te vaag. Wat voor een auto overrijdbaar is, hoeft dat niet te zijn voor een motorfiets.

Een voorbeeld van de genoemde fractie van een seconde is hier in beeld gebracht. Een automobilist die onverwacht remt stelt de motorrijd(st)er voor de keus: remmen of uitwijken. In dit geval was er links voldoende vrije ruimte om uit te wijken. Daarnaast is hier niet zichtbaar waarom de automobilist is gaan remmen. Stak er een dier over? Hoewel je als motorrijd(st)er altijd voldoende afstand dient te houden tot je voorligger blijven deze onverwachte situaties veel voorkomen.

In een aantal situaties zien we dat verhogingen en baanscheidingen zwart-wit gemaakt zijn. Hierdoor is de verhoging duidelijk zichtbaar en wordt je er niet door verrast. De foto toont weliswaar een slecht voorbeeld vanwege de hoogte maar hier is te zien dat de zwart-witte markering van de verhoogde rijbaanscheiding de verhoging goed uit laat komen.



Ook hier wordt de verhoging duidelijk gesignaleerd. Jammergenoeg is er geen beleid om dit standaard toe te passen. Zie de voorbeelden hieronder.

Een voorbeeld van een verhoogde rijbaanscheiding in nagenoeg dezelfde kleur als het omringende wegdek. Een motorrijd(st)er die hier uit wil wijken zoals in het eerste plaatje komt onverwacht in de problemen. Niet alleen de verhoging op zich maar ook de kopse kant van de verhoging leveren gevaar op.

Een voorbeeld van een verhoogde rijbaanscheiding die zeer beslist niet overrijdbaar is. De bescherming van het fietspad lijkt logisch maar de onderbroken belijning aan de rechterkant van de rijstrook suggereert dat je er overheen kan en mag rijden. Zeer misleidend en onacceptabel gevaarlijk.

Een misleidende situatie. Weliswaar is dit geen deel van de rijbaan en geeft de doorgetrokken belijning aan dat je er niet overheen mag rijden, het kan voor een motorrijd(st)er in een noodgeval wel een mogelijkheid zijn om uit te wijken. De misleiding zit in het feit dat de verhoging in dezelfde kleur is uitgevoerd als het omringende wegdek. Nu is deze situatie voor een motorrijd(st)er nog redelijk overrijdbaar....

..... deze is dat beslist niet.

Deze foto geeft aan hoe slecht zichtbaar een verhoogde baanscheiding kan zijn. Een zwart-witte markering was hier beter geweest.

Een voorbeeld van een slecht zichtbare en door de onderbroken belijningen een zeer misleidende rijbaanscheiding. Extra addertje onder het gras is het feit dat er ter plaatse van in- en uitritten een onderbreking is gemaakt in de verhogingen maar vanwege de slechte zichbaarheid is de kans groot dat je onverwacht de verhoging overrijd, met alle gevolgen vandien.

Turborotondes vormen een aparte categorie voor wat betreft de verhoogde rijbaanscheidingen. Voordeel van deze verhoogde rijbaanscheidingen is dat het verkeer naast je geen risico meer vormt. Onverwacht van baan verwisselen is vrijwel uitgesloten. Het risico van “gewone” twee- of meerbaansrotondes waarbij je als motorrijd(st)er over het hoofd kan worden gezien bij het verwisselen van rijbaan is zodoende nihil. Eigenlijk is dit de enige situaties waarin een verhoogde rijbaanscheiding voor motorrijd(st)ers acceptabel, cq, in het voordeel is. Dit voordeel is er slechts als in het ontwerp niet afgeweken wordt van de maximale hoogte van de rijbaanscheiding die de ontwerper (Ir. Fortuin) er ooit bij bedacht heeft, namelijk niet meer dan 7cm ten opzichte van het wegdek. Hierbij gaf Ir. Fortuin ook de aanbeveling om een contrasterende kleur te gebruiken. Omdat turbo-rotondes steeds meer toegepast worden ontstaat ook een gewenning aan deze situaties. Als motorrijd(st)er weet je dus wat je kunt verwachten.

Een voorbeeld van een verhoogde rijbaanscheiding op een turbo-rotonde. Omdat dit het begin van een rijbaanscheiding is is de kans dat men er overheen rijdt beslist aanwezig. De getoonde uitvoering is voor motorrijd(st)ers niet overrijdbaar en derhalve onacceptabel.